Wat valt op aan de gabbro’s

• Ze zijn licht metamorf

• Hebben vergroening

• Zijn vaak magnetisch

• bevatten heel vaak olivijn

• Hebben zoomvorming tussen olivijn en plagioklaas en om pyroxeen

• Ze bevatten donkere plagioklaas

• Zijn pegmatitisch

• en dit vaak in combinatie

Project Gabbro

• Er zijn ongeveer 40 stenen onderzocht:

  • die zijn gezaagd, geslepen en gepolijst.

  • De zaagkapjes gaan naar Jan Langendoen, die slijpplaatjes maakt.

  • Er is nog veel onderhanden werk en nog ruim 200 in de kelder.

• Eerste conclusies:

  • Weinig echte, gave gabbro’s “volgens het boekje”

  • Erg moeilijk om aan de buitenkant een correcte determinatie te doen, anders dan “het is een gabbro of metagabbro”

  • Altijd gepolijst oppervlak of slijpplaatje nodig

  • Pas onder microscoop zijn de kenmerken goed zichtbaar

Wat valt op aan de gabbro’s

• Licht metamorf

• Vergroening

• Vaak magnetisch

• Bevatten heel vaak olivijn

• Zoomvorming

–Tussen olivijn en plagioklaas

–Om pyroxeen

• Donkere plagioklaas

• Pegmatitisch

• Vaak in combinatie

Metamorf

• Groot deel van de onderzochte stenen is licht metamorf

• Vaak niet zichtbaar aan de buitenkant

• Slijpplaatje laat omzetting zien:

–Aangetaste plagioklaas en pyroxeen

–Olivijn omgezet of uitverweerd

–Omzetting, zoomvorming om pyroxeen

• Vaak veel erts en vaak magnetisch

• Eerste vage groenkleuring

• Oorspronkelijke textuur en mineralen nog herkenbaar

• Benoemen als “Metagabbro”

• Het zijn oude gesteenten

–Svecofennische orogenese 2000-1750 M.j.

– Zuidwestelijk Scandinavische Domein (SWSD) 1750-1500 M.j.

–Sveconorwegische orogenese, vanaf 1000 M.j.

–Oslogebied rond +/- 300 M.j

–Vulkanisch Zuid-Zweden ruwweg 100 – 150 M.j

Omzetting postmagmatisch, gevolg van tijd of van plaatselijke lichte en / of korte toename van P/T

Afmetingen: 2 x 3 cm

Vergroening (1)

• Laaggradige metamorfose, eerste omzetting richting groenschistfacies

• Duitse Schrijvers Maresch/Schertl/Medenbach (Gesteine, uitgave 2016) noemen dit een voorfase van de groenschist-facies oftewel “subgrunschieferfacies”, bij ongeveer 4kbar en 200-250C en 15km diepte.

• Groenkleur resultaat van omzetting van plagioklaas en pyroxeen en de vorming van chloriet, epidoot en aktinoliet.

• Ca gaat uit de plagioklaas waardoor deze meer naar de Na rijke soort gaat (kleurt wittig, albiet)

Steen 2362, afmeting 2 x 3 cm - Vergroening (2)

Magnetisch (1)

Deels magmatisch van oorsprong, deels door omzetting bijv. door serpentinisatie van olivijn, of metasomatose

Steen 2176, steen = 8 x 10 cm

Magnetisch (2)

• Herkomstgebieden van scandinavische gabbro’s zijn wel bekend, zie geologische kaarten.

• Voorkomens van magnetiet-erts en magnetietrijke gabbro’s zijn wel bekend, oa:

– C.Maijer (GEA 1994) noemt intrusieve gabbro’s in Bamble gebied, rijk aan ijzer, in relatie tot mijnbouw en ertswinning waaronder magnetiet-ertsen.

– IJzerertsgebied van Kiruna

– Magneto-gabbro’s veroorzaken kompas afwijkingen (2e WO)

Zoomvorming

• Zoomvorming treed op

– Tussen plagioklaas en olivijn

– In / om pyroxeen

• Postmagmatisch of hydrothermale oorzaak of toename P/T.

• Bij afkoeling en drukafname minder stabiel

• Reactieranden, corona’s, zoomvorming

Zoomvorming tussen Plagioklaas en Olivijn

• Zoomvorming tussen plagioklaas en olivijn

• Postmagmatisch oorzaak:

– Bij afkoeling en drukafname wordt olivijn en plagioklaas met hoog An% minder stabiel

• Zoom bestaat uit binnen- en buitenzoom

– Binnenzoom Opx

– Buitenzoom Amfibool

– Vaak ook magnetiet ertussen, als bijproduct

Steen 1421, 5/12 Weissenhaus Slpl. 5/12-18A. Gepolijst oppervlak
Afmetingen steen 1421: 5 x 8 cm

Steen 1421. Microscoop opname  4 x 2,6 mm, 65x vergroot. Kern olivijn, zoom van orthopyroxeen en amfibool. Verder granaat en magnetiet